Otizmli çocuklarda görülen belirtiler arasında en belirgin problemlerden biri duyusal problemlerdir. Otizmli çocukların çevre ile uyumlarını, sosyal ve bilişsel gelişimini azaltan duyusal problemler çocukların yerinde davranışları sergilemesine engel olmaktadır. Çocukların hayata ve sosyal çevrelerine adaptasyonunu azaltmakta, günlük yaşam becerileri göstermelerine engel olmakta, akademik gelişimlerini düşürmekte ve öz bakımlarını yapmalarında problemler yaşatmaktadır.
Duyu bütünleme terapisinin bütünleyici yaklaşımı; çocukların davranışlarının düzelmesine katkıda bulunmakta, öz benliklerinin oluşumunu desteklemekte ve kendi kontrollerini sağlamalarına yardımcı olabilmektedir. Duyu Bütünleme Terapisi, çocuğun yaşadığı problemlerin minimum seviyeye inmesi konusunda tedavi desteği sağlamaktadır.
Duyu bütünleme, tek başına bir eğitim yaklaşımı değildir. Duyu bütünlemede kullanılan özel teknikler ile otistik özellikleri olan çocuğun öncelikle yaşadığı duyusal problemler tespit edilir ve sonrasında ilgili duyuları uyarılarak beynin mesajları organize etmesine yardım edilir.
Duyu algılamalarında farklılık olan otistik çocuklar için öncelikle öğrenme için gerekli ortam hazırlanır ve çeşitli terapi teknikleri ile bulundukları mekân içerisinde kendilerini algılamaları ve çevrelerinin farkında olmaları, hareketlerini kontrol edebilmeleri sağlanır. Bunun için özel olarak hazırlanmış bir oda içerisinde, tavandan asılan serbest sallanan salıncaklar, çeşitli büyüklükte terapi topları, denge tahtaları, top veya kum havuzları, silindir şeklinde yastıklar, altına tekerlekler yerleştirilmiş platformlar... v.b kullanılabilir. Çocuğun yaşına uygun ve oyun ile harmanlanarak eğlenceli hale getirilen çeşitli fiziksel etkinlikleri içeren tedavide, terapistin çocuğu maksimum motivasyon ve odaklılığa çekip, çocuğun kendi yaptıklarını kontrol etmesi beklenir.
Terapi sırasında uygulanan teknikler arasında, çocuğun vücut pozisyonunu değiştirme, sallama, yuvarlama, fırlatma, üstüne binme, döndürme ...v.b etkinliklerin yanı sıra, çocuğu pamukla dokunarak uyarma, ovma ve fırçalama gibi direkt dokunsal uyaranlar verilmesi de vardır.
Takdil (dokunma), vestibüler (işitme, denge) ve properioseptif (kaslar ve tendonlar) duyu sistemleri otizmli çocuklarda eksikliği en çok görülebilen sistemlerdir.
Takdil sistemde, deri altında bulunan nöronlar kanalıyla beyne mesajlar ulaştırılır. Dokunma, ısı, acı ve sıkıştırma gibi mesajların beyne ulaşması ile birey çevre hakkında bilgi edinir. Bu sistemdeki sorunlar kişinin dokunulmaya karşı direnç göstermesini, bazı yemekleri yememesini, bazı kıyafetleri giymemesini, ellerini yıkamamasını ellerini hiçbir şeye sürmemesini (yapışkan, kir, toz , boya, ıslak bez) ve ellerini kullanmamasını acıya karşı hissizmiş gibi davranmasını, içe dönük yaşamasını (izole olmuş bir şekilde), genel irrite halini ve hiperaktif olmasını sağlar.
Vestibüler sistem iç kulaktaki yarım daire kanallarıyla ilgilidir ve bireyin dengesini sağlaması, başını döndürmesi ve eğilmesi gibi hareketlerini kontrol etmesini sağlar.
Proprioseptif sistem ise kasların ve tendonların kullanımı ile ilgilidir. Bu system bireylerin ince motor hareketlerini yapmalarını ve bu hareketler için kas ve tendonlarını yönetmelerini sağlar. Kalem tutarak yazmak, kaşıkla çorba içmek, düğme iliklemek bu sistemin doğru çalışmasıyla mümkün olur. Bu sistemde problem olursa, kişi boşlukta vücuduna doğru pozisyonu veremez, bebeklikte doğru emekleyemez, çıt çıtları yapamaz ve yemek yemesi düzgün olmaz. Diğer bir başka sorun ise motor plan yapamazlar. Duyusal bütünleme problemi olan insanlar, çabuk yorulurlar, ince ve büyük motor koordinasyon sorunları olur, planlama yapamazlar, konuşma/lisan problemleri olur ve okulda akademik eğitim ile ilgili sorunları olur.
Duyu bütünleme terapisi, bu üç duyu sisteminin doğru çalışmasını ve merkezi sinir sistemi ile duyular arasında gerekli bağlantıların kurulabilmesini desteklemektedir. Duyu bütünleme terapisi, çocuğun çevresiyle daha uyumlu olmasını, dışarıdan gelen uyaranlara karşı gerçekçi tepkiler vermesini, içinde bulunduğu mekanı algılamasını, vücudu üzerinde hakimiyet kurmasını, kendini tanımasını ve doğru öğrenmesini sağlamak üzere bir dizi teknik ve aktiviteyi içerir.
Bu terapi DEHB, öğrenme bozukluğu, nöromotor gelişim geriliği ve yaygın gelişimsel bozukluğu (Otizm ve alt gruplarında) olan çocuklara uygulanmaktadır.
Diğer Yazılar
Comentarios